Duivelse dialogen

Het begint vaak met iets kleins. Gekibbel over dat zij de vaatwasser niet heeft ingeruimd of dat hij alleen maar op zijn mobiel zit. Het lijkt vaak over iets onbelangrijk te gaan. Maar volgens de relatie-expert Sue Johnson gaan de meeste ruzies feitelijk over iets anders, namelijk over het verlies van verbinding. En je verbonden voelen ‘ben je er voor mij?’ is zeker wel belangrijk voor je relatie.

Noodkreet

Ik zie veel stellen in mijn praktijk die zijn vastgelopen in ‘iets wat altijd zo gaat’. Bij EFT (Emotionally Focused Therapy) noemen we de ruzies die steeds terugkeren ‘duivelse dialogen’. De kern is dat deze ruzies een noodkreet zijn. De meeste relatieproblemen ontstaan niet omdat de vaat nog op het aanrecht staat of omdat je partner met zijn vrienden zit te appen. Waar deze ruzies echt over gaan is een gebrek aan aandacht, vertrouwen, respect, erkenning en begrip. Wat twee partners in een duivelse dialoog eigenlijk tegen elkaar zeggen is: ‘ik ben bang je te verliezen, ik laat me door jou niet kwetsen, ik wil meer aandacht, ik wil voelen dat je er voor me bent.’.

Steeds dezelfde discussie

Als je steeds in dezelfde discussie belandt, wordt het moeilijker om op een open manier naar je partner te kijken. Je hoort jezelf steeds dezelfde dingen zeggen en je baalt van jezelf. Het is goed om te weten dat de echte vijand niet de ander is maar het patroon waar je onbedoeld in terecht bent gekomen. Als je echt aan je relatie wil werken zullen jullie eerst de patronen moeten leren kennen. Als jullie de duivelse dialoog herkennen en begrijpen, zul je merken dat de ruzies vaak al minder heftig en bedreigend worden.

Bij EFT onderscheiden we drie verschillende duivelse patronen:

1. Zoek de boef

Zoek de boef is een doodlopend patroon van verwijten over en weer dat een stel mijlenver uit elkaar jaagt. ‘Niet ik maar jij!’ Deze neiging komt vooral voort uit zelfbescherming. Een verwijt maakt namelijk dat we ons kwetsbaar voelen, we zijn bang om afgewezen te worden. In een poging dat gevoel af te schudden en weer controle te ervaren, schieten we terug. Veel stellen vervallen voor enige tijd in dit patroon maar het is moeilijk lang vol te houden. Het is dodelijk vermoeiend.

Dat zie ik ook bij cliënten A. en M.: het ene verwijt na het andere vliegt door de praktijkruimte. Allebei zijn ze bezig de ander te overtuigen van zijn of haar gelijk. Alles wordt van stal gehaald: van oude koeien tot verse schermutselingen, het houdt niet op. Allebei zijn ze bezig de ander te overtuigen van zijn of haar gelijk. ‘Het is jouw schuld dat…’ ‘Ja maar jij doet altijd…’ etc. Door elkaar over en weer te beschuldigen en te veroordelen proberen zowel A. als M. vergeefs de controle over hun gekrenkte gevoelens terug te krijgen.

2. Protestpolka

Bij de protestpolka reikt de ene partner uit naar de ander in een poging een reactie van de ander te ontlokken, zij het dan op een negatieve manier. De ander doet een stapje achteruit. Dit herhaalt zich keer op keer. Hoe harder de één uithaalt – als we geen emotionele reactie krijgen van onze geliefde dan móeten we wel protesteren - hoe meer afstand de ander neemt om zichzelf en de relatie te beschermen. De discussie begint vaak over iets kleins, maar het gevoel dat daaronder zit is vaak helemaal niet zo klein.

Zo werd cliënte E. boos op haar vriend omdat hij later thuis was dan afgesproken. Haar vriend voelde de bui al hangen toen hij binnenstapte en liep direct door naar de slaapkamer. Voor haar was dit olie op het vuur: ‘Je ziet me niet eens staan!’ Aan de oppervlakte zien we een machtsstrijd maar wat cliënte E. het liefste wilde is dat ze even gerustgesteld werd, te voelen dat ze wel degelijk belangrijk voor hem is. En haar vriend wilde met het weglopen voorkomen dat ze nog bozer werd en hiermee zichzelf en de toch al wankele relatie beschermen.

3.Verstijf en vlucht

Bij verstijf en vlucht voelen beide partners zich zo moedeloos dat ze hun behoeften en gevoelens in de ijskast hebben gezet. Ze zijn allebei alleen nog maar gericht op zelfbescherming en proberen te doen alsof ze niets voelen of nodig hebben. Niemand probeert nog iemand te bereiken. Niemand neemt nog risico. Dat geeft een immens gevoel van leegte en eenzaamheid, maar voelt nog altijd veiliger dan de relatie actief op het spel zetten door zich uit te spreken.

Ook cliënte K. en T. waren in dit patroon beland. Ze waren op de praktijk heel beleefd tegen elkaar, alles thuis met de kinderen was goed georganiseerd, ze hielden zich keurig aan de afspraken. En al leek het op het eerste gezicht allemaal koek en ei, ’s nachts in bed lagen ze allebei aan hun eigen kant van het bed naar het plafond te staren. Ze waren allebei doodsbang om de balans te verstoren door echt hun verlangens en kwetsbaarheden naar elkaar uit te spreken.

Ben je er nog voor mij?

Herken je jezelf in één van deze patronen? Soms is de afstand tussen twee partners zo groot geworden dat geen van beiden zich nog veilig en geborgen voelt in de relatie. Maar als het je lukt om in te zien dat jullie allebei gevangen zitten in een negatief patroon, dat jullie daarom altijd in dezelfde ruzies belanden, dan zijn jullie zover dat je kunt leren deze te doorbreken. De meeste ruzies in liefdesrelaties zijn terug te voeren op de vraag: ben je er nog wel voor me?’ zegt relatie-expert Johnson. ‘Door je op die vraag te focussen, kom je als stel snel weer tot elkaar.’